Taal kan insluiten en uitsluiten. Op een mondeling examen kreeg ik vroeger te horen ‘het klopt wel wat je zegt, maar het is nogal simplistisch uitgedrukt’, ik voelde me ook trots en tegelijk ook helemaal niet aanvaard in de academische wereld. Vijftien jaar geleden was het gebruik van complexe taal belangrijk in de academische wereld. Je werd als slim bevonden als enkel je selecte club van mede-experten je kon begrijpen. Met de juiste woorden behoor je tot de juiste vakgroep. Tegenwoordig is er al meer aandacht voor helder, laagdrempelig taalgebruik.

IT-diensten kunnen al snel complexe taal gebruiken waardoor anderen zich dom voelen, net zoals er taalverschillen tussen de productiehallen en kantoor. 

Als nieuwe mensen samenkomen om rond een concept te werken, ontwikkelen ze tegelijkertijd een gedeelde taal. Ideeën en concepten worden bij elkaar afgetoetst, en woorden uitgelegd. Hoe langer samengewerkt, hoe minder vaak we betekenissen van woorden moeten aftoetsen bij elkaar, hoe vlotter de samenwerking gaat. Dus dat is handig. Er komen vaktermen, afkortingen en moppen, we weten wat we verwachten van elkaar. 

Als er nieuwe mensen bijkomen in de groep, staan we niet altijd stil bij het proces dat we samen doorlopen hebben, we gaan door alsof iedereen hetzelfde begrijpt onder wat wij gewoon vinden. Het is toch duidelijk wat buurtgerichte zorg betekent? Klantvriendelijkheid? Innovatie? 

Niet iedereen durft zeggen van “ik begrijp je woorden niet”, want ik wil niet dom overkomen en het proces niet vertragen. Of ik denk wel dat ik je begrijp, maar toch beginnen we naast elkaar te praten. Want iedereen weet toch wat buurtgerichte zorg, klantvriendelijkheid en innovatie betekenen? 

Uiteindelijk worden we een clubje van mensen die elkaar goed begrijpen en goed samenwerken. Het is lastig om erbij te komen als je er nog niet van het begin bij was. Elke organisatie creëert zo zijn eigen jargon, en dat is handig om goed te kunnen samenwerken. Als verschillende organisaties met elkaar beginnen samenwerken, zal het zoeken zijn om elkaar te kunnen begrijpen. Het gesprek over taal zorgt voor bewustzijn dat er een taalverschil is, dat we woorden anders kunnen begrijpen. En dat bewustzijn zorgt er dan weer voor dat we vaker vragen “wat betekent dat voor jou?”.

(* en soms kijkt de ander dan eens vreemd als je die vraag stelt, omdat het voor de hand lijkt te liggen)

Dit topic creëert ook wel vragen om mee te nemen in processen:

• Hoe zorg je ervoor dat nieuwe medewerkers de taal van je organisatie goed leren begrijpen, ook bij het vele telewerken? Daar waar we vroeger konden meeluisteren met telefoongesprekken van collega’s onder elkaar, of met klanten?

• Hoe zorg je ervoor dat een groep open genoeg blijft, dat jargon niet afschrikt of ongewenst mensen uitsluit? Ik denk bijvoorbeeld aan vrijwilligers van een buurthuis, maar evengoed ook aan werkgroepen of teams in organisaties. 

Hoe ga jij hiermee aan de slag?

Dit inzicht is een ode aan collega coach Geert die het thema taal lang vastgehouden heeft binnen de groep.